[Cảnh báo] Viêm tinh hoàn do quai bị: Triệu chứng, điều trị & cách phòng ngừa

Viêm tinh hoàn do quai bị là dạng biến chứng nguy hiểm ở nam giới, xuất hiện sau khi mắc bệnh quai bị. Nam giới cần hết sức chú ý để có thể phát hiện sớm và điều trị kịp thời biến chứng này, tránh để viêm tinh hoàn sau quai bị gây tổn thương nghiêm trọng đến ống sinh tinh và tinh hoàn, từ đó bảo vệ sức khỏe sinh sản tốt nhất. 

Nhận biết triệu chứng viêm tinh hoàn do quai bị

Quai bị là một bệnh lý truyền nhiễm cấp tính, do virus quai bị – paramyxovirus gây ra và còn được gọi là bệnh viêm tuyến nước bọt mang tai. Bệnh quai bị nếu không được điều trị sớm và đúng cách, bệnh nhân có nguy cơ cao đối mặt với các biến chứng nguy hiểm, trong đó đáng chú ý nhất là viêm tinh hoàn do quai bị. 

Triệu chứng viêm tinh hoàn do quai bị

Những dấu hiệu bệnh viêm tinh hoàn sau quai bị thường dễ xuất hiện đột ngột sau khi tuyến nước bọt bị viêm 3-4 ngày. Cụ thể: 

• Sưng đau tinh hoàn (thường chỉ 1 bên, hiếm khi sưng đau cả hai bên)
• Hiện tượng sưng đỏ, căng và phù nề ở da bìu
• Sờ vào bìu thấy tinh hoàn xơ cứng và đau tương tự triệu chứng ban đầu bệnh viêm mào tinh hoàn
• Hiện tượng tràn dịch màng tinh hoàn cấp tính bắt đầu phát triển nhanh chóng
• Tiểu khó, tiểu buốt rát
• Đau khi quan hệ tinh dục
  Cơ thể mệt mỏi, chán ăn, sốt 

Ngoài ra, ở trẻ nam chưa dậy thì, các triệu chứng thường xuất hiện chủ yếu tại tuyến nước bọt mang tai bị viêm. Còn ở nam giới qua dậy thì và trưởng thành, viêm tinh hoàn sau quai bị là biến chứng phổ biến và dễ mắc phải nhất. Bên cạnh chẩn đoán loại trừ xoắn tinh hoàn hoặc nguyên nhân do sự tấn công của vi khuẩn thì bác sĩ còn tiến hành tiên lượng biến chứng vô sinh do bệnh gây ra. 

Đọc thêm: [Chuyên gia giải đáp] Viêm tinh hoàn là bệnh gì?

Biến chứng vô sinh khi mắc viêm tinh hoàn do quai bị 

Viêm tinh hoàn quai bị ảnh hưởng nghiêm trọng đến khả năng sinh sản của nam giới ở lứa tuổi dậy thì và trưởng thành. Theo đó, tỷ lệ bị viêm tinh hoàn sau quai bị chiếm khoảng 20-37%, trong đó có tới 16-65% bị viêm tinh hoàn do quai bị ở cả hai bên, gia tăng tỷ lệ vô sinh ở nam giới.

Biến chứng vô sinh viêm tinh hoàn do quai bị

Viêm tinh hoàn có thể nhanh chóng chuyển từ giai đoạn cấp tính sang mãn tính, gây tái phát nhiều lần đi kèm nhiều biến chứng nguy hiểm nếu không sớm được điều trị dứt điểm, đúng cách: 

• Đau đớn khi quan hệ và xuất tinh gây suy giảm ham muốn tình dục 
• Viêm tinh hoàn lây lan sang gây viêm các khu vực khác như viêm mào tinh hoàn, apxe bìu, viêm túi tinh, tràn dịch màng tinh hoàn…
• Biến chứng nguy hiểm nhất và phổ biến nhất của viêm tinh hoàn sau quai bị đó là teo tinh hoàn. Đây là một trong nhiều nguyên nhân điển hình gây vô sinh hiếm muộn ở nam giới. 

Dấu hiệu teo tinh hoàn sau quai bị là gì? Khi bị teo tinh hoàn, nam giới thường sẽ thấy tinh hoàn bất thường (1 bên to 1 bên nhỏ), suy giảm sinh lý – ham muốn tình dục, bị rối loạn cương dương, xét nghiệm tinh dịch đồ không có tinh trùng, hàm lượng testosterone trong máu bị giảm. 

• Teo tinh hoàn khiến chất lượng tinh trùng bị suy giảm nghiêm trọng, tinh trùng yếu, loãng như nước, thậm chí tinh trùng chết từ đó vô sinh là hậu quả tất yếu. 

Cách điều trị tinh hoàn bị viêm do quai bị như thế nào? 

Theo phác đồ điều trị viêm tinh hoàn bộ y tế bao gồm cơ chế kháng viêm và giảm sưng đau. Ngoài ra, bệnh nhân cũng cần lưu ý đi thăm khám sớm để điều trị hiệu quả, ngăn ngừa biến chứng và hạn chế những thương tổn đến tinh hoàn cũng như cơ quan sinh sản. Vậy điều trị viêm tinh hoàn do quai bị thế nào thì an toàn và hiệu quả?

Cách điều trị viêm tinh hoàn do quai bị

Hiện nay, chưa có phương pháp điều trị đặc hiệu viêm tinh hoàn sau quai bị mà các bác sĩ chủ yếu sẽ chỉ định dùng thuốc kiểm soát triệu chứng, đồng thời tăng cường miễn dịch, rút ngắn thời gian hồi phục. 

Thuốc điều trị viêm tinh hoàn quai bị bao gồm các loại thuốc giảm đau và thuốc kháng viêm, kết hợp cùng chế độ nghỉ ngơi và ăn uống khoa học để tăng hiệu quả điều trị. 

Không những vậy, trong thời gian điều trị, người bệnh cần chú ý theo dõi chuyển biến của bệnh và đừng quên tái khám theo lịch hẹn của bác sĩ. Nếu các triệu chứng không cải thiện, không đáp ứng với thuốc, thậm chí tiến triển nặng hơn thì bệnh nhân nên sớm đến gặp bác sĩ để được chỉ định phác đồ mạnh hơn. Từ đó điều trị hiệu quả hơn, ngăn ngừa biến chứng. 

Khi điều trị bệnh quai bị cũng như biến chứng viêm tinh hoàn, bệnh nhân cần chú ý nghỉ ngơi khoa học tại nhà. Không nên vận động mạnh, làm việc nặng nhọc để tránh những thương tổn cho tinh hoàn. 

Nhiều nam giới cho rằng, khi bị viêm tinh hoàn thì không nên mặc quần trong, mặc dù vậy các bác sĩ khuyến cáo rằng, việc mặc quần trong là rất cần thiết giúp treo và cố định tinh hoàn, giảm đau và hạn chế chấn thương cho tinh hoàn.  

Phải làm sao khi mắc viêm tinh hoàn sau quai bị?

Việc chủ động phòng ngừa bệnh quai bị đồng thời điều trị đúng cách, đúng thời điểm viêm quai bị sẽ là biện pháp phòng ngừa viêm tinh hoàn do quai bị hiệu quả nhất và thiết thực nhất. 

Lưu ý khi mắc viêm tinh hoàn sau quai bị

Để phòng ngừa bệnh quai bị, điều tiên quyết là bạn phát tránh xa những nguồn nguy cơ lây virus – những người đang có dấu hiệu bệnh. Ngoài ra, nếu đang có dịch hãy hạn chế đi đến nơi đông người, hạn chế đến những nơi đang và có nguy cơ bùng phát dịch. Nếu cần thiết phải đến, hãy trang bị biện pháp bảo vệ như rửa tay sát khuẩn, đeo khẩu trang, vệ sinh đường hô hấp thường xuyên…

Tiếp theo, dù là trẻ em hay người lớn chưa có miễn dịch, hãy tiêm phòng vacxin sởi – quai bị – Rubella để phòng ngừa bệnh tốt nhất. Loại vaccine này sống giảm độc lực, được khuyến cáo tiêm sớm cho trẻ em 12-14 tháng tuổi. Sau đó tiến hành tiêm nhắc lại lần 2 khi trẻ bước vào độ 4-6 tuổi để đạt được trạng thái tốt nhất của kháng thể. 

Tiêm phòng quai bị

Với những người đang và đã mắc quai bị, cần chú ý nghỉ ngơi và tuân thủ điều trị đúng theo chỉ định của bác sĩ. Tuy rằng chưa có phác đồ đặc trị quai bị và biến chứng viêm tinh hoàn quai bị nhưng thiết lập một hệ miễn dịch khỏe mạnh sẽ là chìa khóa vàng giúp cơ thể đủ sức chống lại các tác nhân gây bệnh bên ngoài tấn công. 

Đối với trẻ nam mắc quai bị, nhất là đang ở độ tuổi dậy thì cần cha mẹ đặc biệt quan tâm lưu ý đến các dấu hiệu tại tinh hoàn. Nếu phát hiện bìu sưng to, da căng đỏ, đau rát và phù nề thì người bệnh cần đến ngay cơ sở y tế chuyên khoa uy tín để thăm khám và chữa trị kịp thời. 

Tóm lại, viêm tinh hoàn do quai bị là nguyên nhân gây vô sinh ở nam giới và tiêm phòng sẽ là biện pháp phòng ngừa bệnh tốt nhất. Bên cạnh đó, bệnh nhân không được chần chừ hoặc chủ quan không đi khám bác sĩ, hoặc tự chữa trị tại nhà bằng phương pháp dân gian. Bởi chính việc tự ý điều trị là yếu tố hàng đầu khiến bệnh nhân dễ gặp phải biến chứng vô sinh nhất.